Zbieżność kół wpływa na jazdę samochodem, nie wszyscy jednak wiedzą w jaki sposób. Po co stosować konkretne ustawienia, jak sprawdzić jakie zastosowane jest w użytkowanym samochodzie i co zrobić gdy regulacja nie jest prawidłowa?
Odpowiedź na pytanie „Jak prawidłowo ustawić zbieżność kół?” jest bardzo prosta, ale za to trudna do zaakceptowania dla miłośników usprawnień, gdyż zawiera się w słowie „fabrycznie”. Producenci przygotowują podwozie pod kątem przeznaczenia pojazdu. Nie ma powodu by uznawać, że się mylą. Jednocześnie zły stan dróg lub wypadek mogą wpłynąć na konieczność wyregulowania tego istotnego parametru. Warto wiedzieć jak zabrać się do jego sprawdzenia.
Co to jest zbieżność kół?
W większości dostępnych modeli samochodów osobowych koła nie są wobec siebie idealnie równoległe. W zależności od stosowanego napędu (na tylne koła, na przednie koła, 4×4) i przeznaczenia pojazdu mogą one być ustawione zbieżnie, rozbieżnie, lub zachowywać zbieżność zerową. O zbieżności mówimy wówczas, gdy punkty znajdujące się najbardziej z przodu obręczy kół są bliżej siebie niż te znajdujące się z tyłu obręczy. Na grafice z prawej strony przedstawione zostało porównanie między układem zbieżnym, a rozbieżnym. Zbieżność określana jest jako kąt pomiędzy torami obu kół tej samej osi. W większości pojazdów przeznaczonych na standardowe drogi wartość zbieżności zawiera się w przedziale +3° (mocno zbieżne) do -3° (mocno rozbieżne). Tym samym w stosunku do osi pojazdu koło może być zbieżne o 1,5° do -1,5°. Oba koła tej samej osi muszą zachowywać identyczną zbieżność.
Na co wpływa zbieżność?
Ustawiona fabrycznie zbieżność kół zawsze jest kompromisem, ponieważ nie jest możliwe poprawienie jednego z parametrów bez obniżenia pozostałych. Idealnie równoległe koła są optymalne pod względem zużycia paliwa i opon. Układ zbieżny osi przedniej stosowany jest w celu poprawienia stabilności pojazdu na drodze prostej. Wówczas samochód reaguje mniej dynamicznie i nie wymaga od kierowcy korekt na długiej prostej. Ta sama cecha jest natomiast niekorzystna przy gwałtownych zakrętach. Pojazd reaguje o ułamki sekund później, zachowuje się w sposób bardziej bezwładny. W samochodach o napędzie na tylne koła układ minimalnie zbieżny osi przedniej jest często koniecznością konstrukcyjną, która stabilizuje pojazd. Natomiast pojazdy z napędem na oś przednią lub o przeznaczeniu sportowym (rajdy samochodowe) mają przednią oś ustawioną rozbieżnie. Niekiedy stosuje się układ rozbieżna oś przednia + zbieżna tylna.
Kiedy zbieżność kół wymaga sprawdzenia?
Kupując samochód używany lepiej dokonać dokładnego przeglądu, w tym również sprawdzić geometrię kół. Podczas normalnego użytkowania można sprawdzić zbieżność kół raz w roku, najlepiej wiosną. Na ustawienia fabryczne mogą wpłynąć wypadki i jazda po uszkodzonej nawierzchni (krawężniki, bryły lodu, wyrwy w asfalcie). Widocznymi objawami wadliwego ustawienia mogą być:
- „nerwowość” samochodu na drodze prostej (nadmierna rozbieżność),
- odczuwalny bezwład pojazdu na ostrych zakrętach (nadmierna zbieżność).
Nie warto mierzyć samemu
Doświadczony mechanik określi „na oko” czy koła są zbieżne, ale i tak wykorzysta specjalistyczne urządzenie by sprawdzić, czy się nie mylił. Niestety wszystkie domowe metody określenia dokładnych kątów zbieżności są obarczone ryzykiem błędu, a już różnica rzędu 0,5° jest na tyle poważna, by wpłynąć na jazdę. Faktycznie nawet z wykorzystaniem wskaźników laserowych trudno mieć pewność co do dokładności pomiaru. Dostępne są urządzenia mierzące zbieżność do dziesiątych, a nawet setnych części stopnia – najprostsze kosztują około 700-1000 zł. Profesjonalny sprzęt to wydatek nawet kilkunastu tysięcy złotych. Warsztaty liczą sobie ok. 100 zł za sprawdzenie zbieżności i jej prawidłowe ustawienie. Zbieżność kół jest istotnym czynnikiem wpływającym zarówno na bezpieczeństwo jak i komfort jazdy. Sprawdzenie i zmianę parametrów lepiej pozostawić specjalistom. Za pomocą drążków kierowniczych można zmienić zbieżność kół, problem polega raczej na dokładnym określeniu zbieżności przed dokonaniem zmian.